Truyền thông HIV đã đi lạc hướng?

"Khi truyền thông HIV/AIDS, chúng ta thường tạo ra các tiểu phẩm, áp phích rùng rợn về căn bệnh này. Chúng làm cộng đồng quá ghê sợ HIV và những người mang nó, gây kỳ thị - một rào cản của việc phòng chống HIV/AIDS" - tiến sĩ Khuất Thu Hồng thuộc viện Nghiên cứu phát triển xã hội nói.

"Thật trớ trêu là cách truyền thông trước đây đã vô tình làm suy yếu những cố gắng tốt đẹp của chương trình phòng chống HIV/AIDS nhằm làm giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV" - bà Hồng bức xúc - "Các loại hình truyền thông như báo chí, sân khấu, ca nhạc, tranh áp phích... thường gắn căn bệnh này với tệ nạn xã hội với những hình ảnh ghê sợ như đầu lâu xương chéo, quả cầu gai, máu me, quan tài, những hình người gầy guộc tiều tụy. Những hình ảnh này tuy giúp người dân cảnh giác với HIV và nhận biết sự nguy hiểm của mại dâm ma túy, nhưng nó lại làm tăng sự kỳ thị với người mắc bệnh".

Từ trước tới nay, các phương tiện truyền thông khi nói về HIV/AIDS đều có xu hướng áp dụng thủ pháp "hù dọa", gây sợ hãi. Giáo sư Chung Á, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban quốc gia phòng chống AIDS nói: "Người ta chỉ tập trung miêu tả phần đen tối nhất trong cuộc sống của người nhiễm HIV, hầu như chỉ kể về họ ở giai đoạn AIDS khiến người dân hiểu rằng đã nhiễm virus này là hết đời, là đầy mình mụn mủ. Họ sẽ không biết hoặc quên mất rằng trước khi trở thành bệnh nhân AIDS, người nhiễm HIV còn có nhiều năm sống khỏe mạnh và vẫn có thể làm việc, cống hiến rất nhiều cho xã hội".

Trên thực tế, rất nhiều người nhiễm HIV vẫn khỏe mạnh và đóng góp nhiều cho cộng đồng. Đặc biệt, trong lĩnh vực truyền thông phòng chống căn bệnh này, không ai hiệu quả hơn chính những người nhiễm HIV vì họ đã mang đến cho cộng đồng bằng chứng sống động về khả năng làm việc của mình. Họ lập thành các nhóm tự lực để chia sẻ, giúp đỡ nhau và giúp cộng đồng có thêm kiến thức phòng chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, phần lớn người có HIV vẫn co mình lại vì sợ ánh mắt của người xung quanh. Họ giấu bệnh càng lâu càng tốt, từ chối khám và điều trị vì sợ mọi người biết mình nhiễm HIV. Nguy cơ bệnh lan ra cộng đồng do đó cũng tăng lên.

Theo bà Khuất Thu Hồng, việc truyền thông về HIV/AIDS ở Việt Nam thời gian qua còn có một sự chệch hướng nữa, đó là gắn HIV với tệ nạn xã hội. Trong nhiều bức tranh, những chữ ma túy, mại dâm và HIV/AIDS thường đi liền nhau, mang ngụ ý những hiện tượng này là bạn đồng hành và HIV cũng là tệ nạn. Đây là một trong những nguyên nhân khiến bệnh nhân bị miệt thị, xa lánh. Khi được hỏi về thái độ với người nhiễm HIV, chị Phương Hà, một công chức ngành ngân hàng nói: "Đó là cái giá mà họ phải trả cho cuộc sống trụy lạc. Nếu không dính vào ma túy và ăn chơi đàng điếm thì đời nào lây cái bệnh chết người ấy". Rất nhiều người khác cũng nghĩ như chị Hà.

Phải lập tức thay đổi cách thức truyền thông về AIDS, đó là ý kiến của giáo sư Chung Á, bà Thu Hồng và nhiều chuyên gia khác. Các tranh ảnh, tiểu phẩm, ca khúc, phóng sự về HIV sẽ sử dụng những mảng màu tươi sáng hơn. Phó ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương Đào Duy Quát cho biết sẽ tập huấn cho các họa sĩ vẽ tranh cổ động và gỡ bỏ các họa phẩm cũ trên đường phố. Những bức tranh mới sẽ nói rằng: phải luôn cảnh giác với HIV/AIDS, nhưng nó cũng là một căn bệnh chứ không phải tệ nạn xã hội; và người nhiễm HIV có thể sống bình thường về mọi mặt mà không gây hại cho cộng đồng nếu biết cách phòng ngừa.
(Theo vnExpress.net)

» Truyền thuyết về ngày 20 tháng 10